Smarowanie jest popularną techniką i występuje w technice montażu częściej, niż się wielu osobom wydaje. Wiele współczesnych operacji smarowania ma bowiem inne funkcje, niż ułatwianie ruchu, czy obniżanie stopnia zużycia współpracujących części.
Marek Bernaciak
Jakie są to funkcje? Choćby wyciszanie hałasu, albo odprowadzanie ciepła. Wyciszanie za pomocą smarowania stosowane jest w montażu podzespołów z tworzyw sztucznych, by eliminować piski i skrzypienia w czasie jazdy samochodu. Odprowadzanie ciepła przy użyciu smarów z kolei wdraża się w elektronice i elektrotechnice, gdzie wprowadza się smar z dodatkami termoprzewodzącymi pomiędzy elementy przewodzące. Poprawia on odprowadzenie ciepła przez zwiększenie kontaktu metalicznego i ochronę przed powstawaniem izolujących tlenków.
Precyzyjne smarowanie jest wyzwaniem. Jeśli dawki smaru zmniejszają się poniżej 0,05 ml, a dolna granica przekracza 0,001 ml, zwłaszcza przy konieczności posmarowania kilku tysięcy dawek na zmianę, zaczyna się robić ciekawie...
Gdzie pojawiają się trudności? Smar wydaje się łatwym, przyjemnym tworzywem montażowym, co najwyżej... brudzącym. Zagadnienia związane z estetyką są jednym z obszarów, które wzywają technologów do szukania rozwiązań. Elementy stykające się muszą być posmarowane. Na ile jednak chcemy, by poza tym obszarem znajdował się tłusty, brudzący ręce osad? Zabrudzenia wyznaczają często górną granicę dawki.
Utrudnienia w precyzyjnym dozowaniu smarów można wskazać w kilku obszarach:
- zapowietrzenia,
- fluktuacje lepkości,
- sedymentacja,
- wyciskanie oleju,
- grupowanie się (koagulacja) wypełniaczy.
Sedymentacja i wyciskanie oleju występują zwłaszcza pod zwiększonym ciśnieniem. Smar to w ostatecznym rozrachunku szmata wypełniona olejem, jak mawia jeden ze specjalistów, więc nie wolno go za mocno ściskać. Smar powinien być traktowany łagodnie. Zwłaszcza nie może pozostawać długo poddany wysokiemu ciśnieniu, co często zachodzi w systemach centralnego smarowania. Ze względu na odległości i wydatki dochodzi do znacznych spadków ciśnienia, przekraczających 200 bar, a to naraża smar na sedymentację i koagulację.
Specjalna stacja transportująca smar blisko miejsca dozowania chroni smar przed sedymentacją pod ciśnieniem oraz koagulacją delikatnych wypełniaczy.
Źródło: SOMA
Zjawisko to spowodowało konieczność transportu smaru pod niskim ciśnieniem. Oczywiście, transport na dalekie odległości jest wtedy utrudniony. Dlatego wdraża się rozwiązania oparte na specjalnych, przenośnych zbiornikach, ładowanych centralnie. Obniża to znacznie koszt instalacji smarowej i ułatwia wymianę smaru na poszczególnych stanowiskach.
Delikatnie potraktowany smar, dostarczony w obszar montażu znajduje się w doskonałym stanie. Nie ma rozwarstwienia, olej nie jest wytrącony, trzeba go tylko podzielić na zaplanowane porcje.
cały artykuł dostępny jest w wydaniu 3 (78) marzec 2014
