16 kwietnia 2024


Transport lotniczy kojarzy nam się głównie z napędem odrzutowym (zasilanym naftą lotniczą) oraz tłokowym (napędzanym benzyną). Jednak już od początku istnienia awiacji szukano także innych alternatywnych paliw.

Jakub Marszałkiewicz

Początkowo wydawało się, iż najbardziej obiecującym będzie napęd parowy. Pierwsze próby samolotów z XIX w. oparto właśnie o ten rodzaj silnika. Nie były on jednak udane, ze względu na zbyt dużą masę ówczesnych silników parowych. Ogólnie rzecz biorąc, w rozwoju lotniczych silników parowych można wyszczególnić kilka najważniejszych dat:
1842 r. – Samuel Henson i John Stringfellow patentują powietrzny statek parowy, ale nie odnosi on sukcesu.
1852 r. – Henri Giffard wznosi się swoim sterowcem z silnikiem parowym nad Paryż (silnik: 180 kg, 3 KM mocy).
1899 r. – Gustave Whitehead dokonuje lotu swoim parowym samolotem, na cztery lata przed braćmi Wright. Świadkowie utrzymują, iż wzniósł się on na około 8 m, a następnie uderzył w mur. Tym samolotem nie dało się skutecznie sterować.
1902 r. – Louis Rossland buduje parowy śmigłowiec, ale występują problemy ze sterownością (zresztą problem ten doczeka się rozwiązania dopiero w latach 30-tych).
1921 r. – Powstaje samolot parowy Bristol Tramp (2 szt.), ale nie odbywa żadnego lotu.
1933 r. – Pierwszy lot samolotu parowego braci Besler (USA), silnik 80 kg, 150 KM, dwucylindrowy. Był to seryjny samolot typu Curtiss Wright Travel Air 2000.

silnik parowy braci besler
Rys. 1  Silnik parowy braci Besler
Źródło: H. J. FitzGerald, World’s First Steam-Driven Airplane

Dzięki możliwości zmiany kąta nastawienia łopat śmigła, do lądowania wystarczał pas o długości zaledwie 30 m (!). Samolot odbywa trzy pomyślne loty, ale później rozbija się z powodu awarii hamulców. Był to pierwszy w pełni udany samolot parowy. Rozwój jego napędu został przerwany, gdyż dostępne już były bardzo udane spalinowe silniki benzynowe.
1944 r. – Powstaje projekt budowy samolotu bombowego Messerschmitt Me-264a z napędem parowym (turbina parowa 6000 KM, dla każdego śmigła). Projekt nie doczekał się realizacji.

 

cały artykuł dostępny jest w wydaniu 10 (97) październik 2015