Continuously Variable Transmission (CVT) to przekładnie w sposób ciągły zmieniające efektywne przełożenie, w których wał wejściowy utrzymuje stałą prędkość kątową. Pozostałe rodzaje mechanicznych przekładni mają określoną ilość przełożeń. Przekładnie CVT, zwane również bezstopniowymi, od lat stosowane są w motoryzacji, ustępując jednak ilościowo innym rozwiązaniom automatycznych skrzyń biegów.
Ryszard Romanowski
Prędkość wału wychodzącego, wraz z określoną prędkością wału wejściowego, implikują nieskończoną ilość przełożeń, nieosiągalną dla żadnego innego rodzaju skrzyni biegów. Wystarczy wyeliminować wady powodowane m.in. tarciem, aby otrzymać idealny mechanizm. Trudno się dziwić, że inżynierowie zatrudnieni w różnych branżach pracują nad tym urządzeniem.
Za twórcę pierwszego projektu przekładni bezstopniowej uważa się Leonarda da Vinci, a pierwsze takie urządzenie skonstruował Milton Reeves w 1879 roku. Zastosował je w tartaku, a po niespełna dwudziestu latach – w samochodzie. Później był patent Daimlera i Benza, konstrukcje motocyklowe i samochodowa – Constantinescu. Mimo wielu zalet i prostoty urządzenia bardzo długo konstruktorzy samochodów unikali tego rozwiązania.
W latach powojennych proste bezstopniowe przekładnie zdominowały skutery, a następnie quady ATV i skutery śnieżne. Trafiły również do małych ciągników i maszyn. W przypadku małych jednośladów przekładnia CVT wykorzystuje ciągle pasek, początkowo gumowy, a następnie wzmacniany np. kewlarem, współpracujący z wariatorem, składającym się z dwóch połówek koła o wewnętrznych powierzchniach zbliżonych do stożka, których rozchylanie płynnie zmienia średnicę koła pasowego, a tym samym – przełożenie. Mimo że sprawność tego typu przekładni rzadko zbliżała się do 90% okazało się, że pozwalają one znacznie efektywniej wykorzystać możliwości zwykle stosunkowo słabego silnika niż większość kierowców, dysponujących manualną przekładnią zębatą. Zachowując w pojeździe ten sam silnik, dzięki zmianie przekładni uzyskiwano nie tylko znacznie większą prostotę prowadzenia i łatwość obsługi. Mimo niższej sprawności spadało zużycie paliwa, a osiągi pozostawały na podobnym poziomie.
cały artykuł dostępny jest w wydaniu 3 (126) marzec 2018
