Wydawałoby się, że w konstruowaniu maszyn i urządzeń technologicznych, posadzki i fundamenty mają drugorzędne znaczenie dla konstruktora maszyny. Powinien on jednak zdawać sobie sprawę z wpływu posadzki, czy specjalnego fundamentu na późniejszą pracę maszyny. Ważnym elementem tego zagadnienia jest też podłoże (grunt). W zależności od jego jakości koszt wykonania fundamentu może się znacznie różnić. Przykładowo, dla dużej maszyny, wiertarko-frezarki, koszt fundamentu, w zależności od jakości gruntu, może wynosić od 200 tys. do 1 mln zł, co ma często znaczący wpływ na całą inwestycję, związaną z zakupem nowej maszyny. W niniejszym artykule przedstawiono skrótowo i informacyjnie wybrane zagadnienia dotyczące fundamentów maszyn i posadzek, przydatne dla konstruktorów maszyn.
Aleksander Łukomski
Wiele maszyn instalowanych jest bezpośrednio na posadzce, najczęściej betonowej, za pomocą kotw lub poprzez wibroizlatory, zwłaszcza jeżeli są to typowe obrabiarki: wiertarki, tokarki, czy frezarki o niskiej czy najwyżej średniej dokładności i niewielkiej stosunkowo masie. Inaczej jest z maszynami specjalnymi, dużymi, ciężkimi, dokładnymi, albo które podczas pracy wykazują się większą dynamiką, jak np. roboty przemysłowe lub niektóre pozycjonery spawalnicze, duże przyrządy spawalnicze o wysokiej dokładności, albo duże frezarki bramowe, do obróbki np. korpusu silnika okrętowego, które mogą mieć fundamenty na dwa piętra w dół. Jednak podczas konstrukcji każdej nowej maszyny konstruktor powinien przeanalizować pracę maszyny pod kątem jej posadowienia, skutków jakie wywiera ona na otoczenie (także na posadzkę i inne elementy hali), a nawet jej transportu w hali na miejsce instalacji. Po dokonaniu odpowiednich obliczeń, jeżeli okaże się to ważne, należy wykonać rysunek (wytyczne fundamentowania maszyny / plan fundamentu), na którym zaznaczone i zwymiarowane będą zarysy maszyny, obciążenia statyczne i dynamiczne oraz zalecany sposób mocowania i poziomowania maszyny. Niekiedy załącza się instrukcję fundamentowania oraz karty pomiarów geometrycznych ustawienia i poziomowania. Oczywiście, konstruktor maszyny nie będzie wykonywał projektu budowlanego (to wykona konstruktor budownictwa), a poda tylko obciążenia i wymagania, ale powinien wiedzieć, jak taki fundament będzie wyglądał.
Posadzka przemysłowa różni się znacznie od innych posadzek. Posadzka w halach produkcyjnych, magazynach narażona jest na wiele różnych obciążeń związanych z:
- składowaniem na niej materiałów, produktów (obciążenia pośrednie i bezpośrednie);
- pracą ustawionych na posadzce maszyn; niektóre maszyny ze względu na częstotliwość wysyłania drgań lub wysokie obciążenia mają odrębne, oddzielone dylatacją fundamenty;
- jazdą wózków widłowych i innych środków transportu poruszających się w obrębie hali, często przewożących materiały, produkty, a także podczas przewożenia maszyn produkcyjnych na miejsce ich zainstalowania.
Na posadzki działają też różne czynniki związane z technologią produkcji: temperatura, kwasy, zasady, oleje itp. powodujące albo dodatkowe naprężenia albo stanowiące czynnik przyśpieszający zniszczenie posadzki.
Współczesne posadzki przemysłowe cechuje łatwość wykonania i duża odporność na ścieranie mechaniczne. Są antypoślizgowe, łatwe w utrzymaniu czystości. Nie nasiąkają wodą, są odporne na rozpuszczalniki, bardzo elastyczne, odporne na uderzenia, często wyposażone w siatkę odprowadzającą ładunki elektryczne.
cały artykuł dostępny jest w wydaniu 1/2 (136/137) styczeń/luty 2019
