29 marca 2024


Przedziwne układają się losy twórców niekonwencjonalnych maszyn. Często ich konstrukcje zostają zaprzepaszczone przez układy polityczne i biznesowe. Wspomina się trudny charakter konstruktorów zapominając, iż mógł być on efektem walki z barierami nie tylko biurokratycznymi, skutkującymi niemożliwością realizacji projektów.

Ryszard Romanowski

Takie układy, których mechanizm doskonale znany był i jest wielu polskim wynalazcom, zdarzały się również w tzw. kraju największych możliwości – USA.

John Walter Christie 1915 circa
John Walter Christie

Jedną z ciekawszych, a mocno już zapomnianych postaci był John Walter Christie, urodzony 6 maja 1865 roku w New Milford. Najczęściej wspomina się go jako twórcę systemów zawieszeń stosowanych w wielu czołgach, z których większość nie doczekała się masowej produkcji w rodzinnym kraju. Christie pracował dla Wielkiej Brytanii, Polski i ZSSR. Powstały brytyjskie Convenantery i Crusader Cruisery ale najsławniejszym pojazdem pancernym zbudowanym z użyciem jego patentów były sowieckie BT i T-34. O tych ostatnich mówi się, że były najlepszymi konstrukcjami pancernymi II wojny światowej.  Wiele poczynań amerykańskiego inżyniera dotąd owianych jest mgłą tajemnicy i krążą o nich przeróżne opowieści. Pełnej prawdy zapewne nie da się już ustalić.
Coraz rzadziej przypomina się Waltera Christie jako kierowcę i konstruktora samochodów wyścigowych, i pioniera napędu przednich kół oraz wykorzystania metali lekkich w konstrukcji samochodów wyścigowych. W domu, gdzie się urodził, zwanym dumnie Campbell-Christie House, zbytnio się nie przelewało. Walter, który nie używał popularnego imienia John, już w wieku szesnastu lat rozpoczął pracę w Delamater Iron Works, gdzie w praktyce zetknął się z obróbką żelaza i stali. Jego kolejnym metalurgicznym doświadczeniem była praca w nowojorskim Cooper Union. Jak podają biografie był w tzw. międzyczasie inżynierem konsultantem zajmującym się statkami parowymi w liniach żeglugowych i zajmował się projektami okrętów podwodnych. Tuż po wojnie hiszpańsko-amerykańskiej zaprojektował wieżyczkę artyleryjską, którą wspomina się jako jego pierwszy, ważny i opatentowany wynalazek zastosowany w artylerii morskiej.

 

cały artykuł dostępny jest w wydaniu 4 (91) kwiecień 2015