Kierowany przez Wojciecha Gruszeckiego Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego (OBR SM) w Tarnowie to jedyne w kraju miejsce – i jednocześnie pierwsze w dziejach Polski – w którym od 1999 roku projektowane są i produkowane rodzime karabiny wyborowe. Do 2009 roku powstały tam trzy powtarzalne wzory, strzelające nabojami 12,7 mm x 99, 7,62 mm x 51 oraz 8,6 mm x 70, których głównym konstruktorem jest Aleksander Leżucha. Planowane jest, że w ciągu najbliższych kilku lat w OBR SM powstanie kolejny karabin wyborowy, tym razem samopowtarzalny.

Remigiusz Wilk

Polska w całej swojej historii nie miała szczęścia do broni precyzyjnej. Do 2007 roku wszystkie używane w Wojsku Polskim karabiny wyborowe były pochodzenia zagranicznego. Przed II wojną światową był to niemiecki 7,92-mm karabin Mausera wz. 1898 i jego polska odmiana karabinek wz. 1929. W 1932r. zamówiono do nich nawet ponad sto celowników optycznych z warszawskich PZO, ale luneta mocowana na bocznym montażu nie spełniła pokładanych w niej oczekiwań. Na podstawie zebranych doświadczeń zamierzano pod koniec lat 30. wprowadzić do produkcji kb L (odmiana Mausera z precyzyjną lufą, zasilanego z magazynka pudełkowego) oraz wyborowe odmiany karabinów samopowtarzalnych wz. 37S i wz. 38M, to jednak wojna pokrzyżowała te plany.
Po roku 1945 Wojsko Polskie korzystało z rosyjskich wyborowych Mosinów (7,62 mm kbw wz. 1891/30), a następnie w latach 60. i 70., zakupiono dwie duże partie liczące 2,5 tysiąca nowoczesnych wówczas 7,62-mm samopowtarzalnych karabinów wyborowych SWD (Dragunowa). W 20 lat później broń była już silnie wyeksploatowana, stąd około 160 tych konstrukcji zostało w 1997 roku zmodernizowanych do standardu SWD-M, wyposażono je w nową, zmodernizowaną lufę, dwójnóg oraz celownik optyczny LD-6 produkcji PCO. Niestety program przerwano w 1998 roku z powodu zbyt dużych kosztów. W wojskowych instytutach badawczych (WITU) i na uczelniach (WAT) projektowano, co prawda, karabiny wyborowe, a nawet w niektórych przypadkach tworzono ich modele (jak miało to miejsce w przypadku karabinu LEW-1), ale do 2007 żaden nie doczekał się przyjęcia do uzbrojenia. Szukając następcy zużytych Dragunowów, zdecydowano się pod koniec lat 90. pozyskać partię fińskich karabinów powtarzalnych SAKO TRG-21 (łącznie kupiono 20 sztuk), a następnie w ramach zakupów interwencyjnych nabywano ich nowocześniejszą odmianę TRG-22 (w WP znajduje się ich ponad 200).

OBR SM w Tarnowie
Tarnowski Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Sprzętu Mechanicznego powstał 29 lipca 1971, „na bazie wyodrębnionych z Zakładów Mechanicznych Ponar-Tarnów komórek organizacyjnych zajmujących się rozwojem i przygotowywaniem produkcji przeciwlotniczej broni artyleryjskiej”, jak brzmi zarządzenie 64/tj/org71. Jako jego przedmiot działania określono kompleksowe prowadzenie prac naukowo-badawcznych, konstrukcyjnych, technologiczno-projektowych i doświadczalnych, w celu modernizacji i rozwoju lufowej artylerii przeciwlotniczej do kalibru 12,7 mm. OBR miał być ściśle związany z ZM i tworzyć projekty głównie na jego potrzeby. Pierwszą pracą Ośrodka była adaptacja dokumentacji licencyjnej i wdrożenie, oraz prowadzenie obsługi konstrukcyjnej, 23-mm podwójnie sprzężonych armat przeciwlotniczych ZU-23-2. Do 1980r. OBR SM pracował m. in. nad zestawem Hibneryt, czyli armatą ZU-23-2, mocowaną na platformie samochodu ciężarowego Star, opracowaniem 23-mm lufy wkładkowej wz. 1973 do 100-mm armat czołgu T-55, wdrożeniem do produkcji w ZM 12,7-mm wielkokalibrowego karabinu maszynowego DSzK wz. 1938/46 i NSW Utios. Kolejna dekada przyniosła adaptację i wdrożenie do produkcji m.in. automatycznej wyrzutni gazów łzawiących AWGŁ-3, wdrożenie 40-mm granatnika lekkiego (samodzielnego) wz. 1983 Pallad-D, opracowanie 30-mm wielolufowej armaty napędowej Śniardwy, stworzenie morskiego zestawu przeciwlotniczo-rakietowego ZU-23-2-MR Wróbel II. Na początku lat 90. opracowano w Ośrodku 60-mm moździerze lekkie LM-60. Był to pierwszy krajowy moździerz przyjęty w 1998 roku do uzbrojenia. W latach 1994-1997 zaprojektowano przeciwlotniczy system wieżowy Sopel/Stalagmit, jednocześnie zajmując się tworzeniem 81-mm moździerza i modernizacją 120-mm moździerza wz. 1943. Od 1998 roku, wraz z innymi ośrodkami, skonstruowano 23-mm przeciwlotniczy zestaw artyleryjsko-rakietowy ZUR-23-2KG Jodek-G. Od 2000 do 2005r. stworzono modernizacje samobieżnego zestawu przeciwlotniczego ZSU-23-4MP Biała. W latach 2004-2006 przygotowano zdalnie sterowany moduł uzbrojenia Kobuz oraz Głuszec. Nie jest to oczywiście spis wszystkich prac realizowanych w ośrodku, należy bowiem wspomnieć o powstającym obecnie 12,7-mm wielolufowym karabinie napędowym czy – projektowanym wraz z WAT – 40-mm granatniku rewolwerowym.