19 kwietnia 2024



Wykonanie przetopu rur grubościennych metodą TIG
Rury o grubości powyżej 3 mm powinny być fazowane i sczepiane jak na rysunku 4c. Spoiny sczepne powinny mieć po obu stronach oczka. Do środka rury powinien być wprowadzony gaz formujący. Szczelina powinna być zaklejona taśmą.

rys4
Rys. 4 Definicje, przygotowanie brzegów i kąty ustawienia palnika /8/

Wykonywanie przetopu grubościennych rur austenitycznych metodą TIG polega na przepychaniu ciśnieniem łuku kropli na drugą stronę i docieraniu gorących gazów w łuku do krawędzi od strony grani, co możemy obserwować świeceniem gorących gazów po drugiej stronie blachy i pogłosem w rurze, wywołanym przeciskaniem się gorących gazów łuku elektrycznego przez szczelinę.
Podczas wykonywania przetopu TIG, spawacz zagłębia koniec drutu w rowku na tyle głęboko, aby nie zasłaniał krawędzi. W przeciwnym razie strumień plazmy łukowej będzie rozbijał się na drucie i uniemożliwi dotarcie gorących gazów do topionych krawędzi.
Dotarcie gorących gazów do krawędzi od środka rury może być utrudnione przez kroplę ciekłego metalu, większą od szczeliny (szczelina mniejsza od średnicy drutu, gazy rozbijają się na kropli metalu; rys. 5c) lub zbyt płytko zagłębiony w szczelinie koniec drutu spawalniczego (gazy łuku rozbijają się na drucie; rys. 5d). Inną przyczyną braku przetopu może być zbyt duża długość łuku spawalniczego.

Rys.-5
Rys. 5

Jak widać na rysunku 5e i 5f przy zbyt wąskiej szczelinie i zbyt długim łuku występuje zbyt duże wypełnienie rowka spawalniczego. Świadczy to o braku przetopu, a przyczynę tego możemy zidentyfikować po szerokości pierwszej warstwy. Gdy szerokość przetopu jest mała – przyczyną braku przetopienia krawędzi jest zbyt wąska szczelina (rys. 5e), a gdy szerokość przetopu jest duża – przyczyną jest zbyt długi łuk elektryczny (duże napięcie, rys. 5f).
Wykonywanie spoin w pozycji PC rur o pionowej osi wymaga aby drut był styczny, a palnik prostopadły do rury.
Kąty ustawienia uchwytu wg Instytutu Hobarta i drutu w pozycji PH podaje rysunek 4d. W przypadku grubych blach wystarczy przesuwać łuk elektryczny po drucie i skupić się na topieniu drutu, i jego kontakcie z jeziorkiem spawalniczym w gardzieli rowka. Należy pamiętać aby koniec drutu dotykał jeziorka w jego przedniej części, był odpowiednio zagłębiony i nie zasłaniał krawędzi.
Oderwanie końca drutu od jeziorka powoduje nierówności przetopu niedopuszczalne w przypadku rur nierdzewnych przemysłu spożywczego.
W przypadku rur austenitycznych grubościennych w pozycji PH (dawniej PF, oś rury pozioma) aby wykonać wypukły przetop w suficie należy wsadzać drut do rury od góry przez szczelinę (rys. 4c) tak, aby kropla topionego metalu spływała do jeziorka spawalniczego od środka rury. Drut w pozycji pionowej jest styczny, a palnik prostopadły do powierzchni rury, a od położenia „na godzinie dziewiątej” w celu zmniejszenia składowej prostopadłej ciśnienia łuku uchwyt przeginamy w kierunku drutu (spawanie TIG w lewo).
Jednak lepszym sposobem robienia przetopu jest wkładanie drutu do jeziorka od środka rury i obserwacja przez szczelinę. Jeżeli gazy łuku elektrycznego przetopią drut to przetopią też wszystko po drodze, łącznie z krawędziami. Kropla wpadając do jeziorka od środka z góry opiera się o krzepnący metal przetopu. Dzięki temu przetop w suficie jest wypukły, a nie obwisły (zaniżony). W przypadku gdy rury są zbyt blisko (np. przy komorze) tę technikę stosuje się również w pozycji naściennej PC. Wtedy fabryczny uchwyt należy tak przerobić aby dysza była prostopadła do rękojeści (rys. 4c).
W przypadku stali nierdzewnej należy w folii aluminiowej zaklejającej rowek zrobić drutem dwa otwory: jeden do obserwacji, a drugi do wsunięcia drutu w szczelinę. I tu tak samo, gdy koniec drutu zostanie przetopiony to gazy łuku przetopią wszystko po drodze, w tym ostre krawędzie rowka. Aby łuk elektryczny natarł na ściankę rury pod kątem 60 stopni gwarantującym wtopienie kąt pomiędzy rękojeścią palnika TIG a dyszą powinien wynosić 90 stopni. Nie może to być typowy fabryczny uchwyt TIG.
Po wykonaniu przetopu należy usunąć jego ewentualne wady. Na końcach wyciętego przetopu należy zrobić wejścia w kształcie dopasowanego do rowka „ptasiego pióra”. Wycięcie powinno sięgać dnem do najbardziej wystającej części ściegu przetopowego. Pory usuwamy szlifierką do miejsca gdzie zaczęło porować. O zaporowaniu świadczą iskry podczas spawania. Układanie ściegu naprawczego przetopu zaczynamy 12 mm wcześniej i kończymy 12 mm za wycięciem tak aby nie było śladu rozpoczynania i kończenia spawania.