Obrabiarki na ogół kojarzą się z obróbką skrawaniem metali. Jedną z trudniejszych w konstrukcji obrabiarek jest piła tarczowa, która nieraz traktowana jest jako odmiana frezarek. Piły najczęściej pracują w bardzo trudnych warunkach, gdyż cięcie np. kształtowników lub szyn kolejowych, a nawet kęsów czy wałków, polega na wgłębianiu się piły w materiał, który podczas cięcia ma zmienne przekroje, a więc powoduje to, że piła pracuje ze zmiennymi obciążeniami. Producenci pił stosują różne, skomplikowane nieraz, rozwiązania napędu wrzecion i przekładni pił, aby zwiększyć trwałość pił, wydajność i precyzję ciecia.
Aleksander Łukomski
Stosunkowo prosto udało się w obróbce piłą rozwiązać problem zmiennego ciętego przekroju. Zastosowano siłownik hydrauliczny z nastawianiem prędkości posuwu przez dławienie oleju. Wydatek oleju przepływający szczeliną dławiącą jest tym mniejszy, im mniejszy jest spadek ciśnienia na szczelinie, dlatego w układzie hydraulicznym o stałym ciśnieniu zasilania, w przypadku zwiększenia się siły posuwowej prędkość posuwu maleje. I w ten prosty sposób uzyskano elastyczny posuw. W różnych rozwiązaniach pił jest wiele ciekawych mechanizmów, od napędu ciernego, zamiast – za pomocą kół zębatych, poprzez napędy ślimakowe, przekładnie kół daszkowych i wiele innych.
Cięcie bloku skalnego piłą jednotarczową
Piły są też stosowane do cięcia innych materiałów niż metale. Często w produkcji tworzyw sztucznych stosuje się piły do przecinania taśm lub prętów, niekiedy dużych rozmiarów, z tworzyw sztucznych w ruchu ciągłym. Tu też są ciekawe rozwiązania, a cięcie zazwyczaj odbywa się z dużymi szybkościami i zsynchronizowanym ruchem z linią produkującą taśmy lub wstęgi.
W innym przemyśle – kamieniarskim – też stosuje się piły. Duże i stale rosnące zapotrzebowanie na kamienne elementy budowlane spowodowało rozwój maszyn do ich produkcji. Różnego rodzaju skał używa się do produkcji kamiennych elementów budowlanych. Są to: granity i sjenity, piaskowce oraz skały węglanowe, to znaczy marmury, wapienie zbite i lekkie, dolomity i trawertyny. Inne rodzaje skał jak: gabro, granodioryt oraz niektóre wapienie zbite, mimo że przedstawiają dużą wartość pod względem walorów estetycznych, to na skutek silnego spękania nie mogą być używane na bloki, do produkcji kamiennych elementów budowlanych. Do lat pięćdziesiątych ubiegłego wieku głównym sposobem cięcia bloków skalnych na płyty było przecieranie na trakach wahadłowych, przy użyciu ścierniwa luźnego, a do obcinania i przecinania płyt, czyli operacji obróbczych, nadających końcowy kształt i wymiar, stosowano piły tarczowe karborundowe. Na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych opanowano produkcję segmentów diamentowych, co pozwoliło na zastąpienie mało sprawnych pił karborundowych piłami tarczowymi diamentowymi. Obecnie w zakładach obróbki kamienia powszechnie stosuje się tarcze diamentowe, które z powodzeniem mogą być stosowane zarówno do cięcia skał węglanowych, jak i do cięcia skał twardych i magmowych, o znacznej zawartością kwarcu. Zaletą pił wielkośrednicowych, o średnicy dochodzącej nawet do 5000 mm, jest możliwość cięcia bloków o bardziej zróżnicowanych wymiarach. Stosowanie pił tarczowych o dużej średnicy pozwala na cięcie bloków kamienia o wysokości do 2000 mm i w przypadku cięcia na cienkie płyty, na osiąganie ich grubości rzędu 10 – 30 mm.
cały artykuł dostępny jest w wydaniu 1/2 (148/149) Styczeń/luty 2020
