W działalności inżynierskiej natrafia się na problemy, które nie do końca są stricte technicznymi. Przykładowo w wycenie wartości maszyn i urządzeń dokonywanych przez rzeczoznawców, np. SIMP, nie podaje się rzeczywistego stanu technicznego obrabiarki, a tylko stan domyślny, korzystając z odpowiednich wzorów i współczynników, głównie dotyczących czasu pracy wycenianej obrabiarki. Niekiedy współczynniki obejmują jeszcze zmianowość, warunki pracy czy liczbę awarii, jeżeli obrabiarka ma swoją kartotekę i takie dane są w niej zawarte. Często dane te są wątpliwe i przez to mało przydatne dla rzeczoznawcy. Wśród rzeczoznawców toczy się spór o te wartości, stosowane współczynniki czy o zastosowanie diagnostyki, a więc określenie rzeczywistego stanu obrabiarki, zwłaszcza, jeżeli jest to skomplikowana i droga obrabiarka. Również gdy wycena trafia do sądu, są z tym problemy, trudne do rozstrzygnięcia przez sąd, gdy jedna ze stron kwestionuje właściwy dobór współczynnika przez rzeczoznawcę. Niezwykle ważne jest ustalenie stanu faktycznego obrabiarek przy wykonywaniu opracowania due diligence podczas fuzji i przejmowania fabryk, gdyż zarówno inwestor, jak i bank finansujący taką transakcję, chcą mieć rzeczywisty obraz możliwości szybkiego uruchomienia produkcji na przejmowanym parku maszynowym, a oprócz tego rzeczywistą wiedzę o pozostałym do wykorzystania czasie pracy parku maszynowego. Niekiedy due diligence sprowadza się tylko do oceny stanu technicznego maszyn – obrabiarek.
Aleksander Łukomski
Określenie stanu technicznego obrabiarek potrzebne jest również w pracy działów utrzymania ruchu, w kierownictwie zakładu, w działach ekonomicznych, dla określenia wartości majątku przedsiębiorstwa lub na potrzeby leasingu, przy ubezpieczeniu obrabiarki, dla celów amortyzacji, w celu poznania potrzeb remontowych, określenia czasów przestojów podczas remontów, czy też potrzeby zakupu i uruchomienia nowej obrabiarki.
Problem ten można rozwiązać poprzez diagnozę obrabiarki, czyli odpowiedni pomiar (odpowiednimi przyrządami pomiarowymi) różnych wielkości charakterystycznych obrabiarki i analizę otrzymanych danych, porównanie ich do wytycznych w WOT, czyli Warunkach Odbioru Technicznego dla tej konkretnej obrabiarki, a stworzonych na podstawie odpowiednich norm, a także poprzez pomiar wielkości ogólnych, które są stosowane w różnych działach maszyn. Chodzi tu o wartości takie jak hałas, drgania wibracje itp. Ocena stanu technicznego obrabiarki wykonana w ten sposób jest znacznie bliższa rzeczywistemu stanowi obrabiarki i jest bardziej realna. Pewnym problem jest to, że poza fabryką obrabiarek trzeba znaleźć laboratorium pomiarowe dla takich czynności (nie mówiąc o kosztach). Z zagadnieniem tym powiązane są takie pojęcia jak zużycie, niezawodność, sprawdzanie dokładności geometrycznej obrabiarki, resurs, klasy dokładności obrabiarek, analiza techniczna i inne.
Najczęściej ocena stanu technicznego obrabiarki związana jest z jej zużyciem. Mogą tu wystąpić: zużycie funkcjonalne, ekonomiczne i techniczne. W artykule przybliżymy w skrócie tylko kwestie zużycia technicznego.
cały artykuł jest dostępny w wydaniu płatnym 9/10 (204/205) wrzesień/październik 2024
