Wózki kolejowe to jeden z najważniejszych zespołów lokomotyw i wagonów, umożliwiający prawidłowe poruszanie się pojazdu szynowego po torowisku. Wprowadzone do kolejnictwa wraz ze wzrostem długości wagonu, umożliwiły jazdę dłuższych wagonów po łukach (zakrętach). Wcześniej stosowane były jednoosiowe zestawy kołowe mocowane do stosunkowo krótkiej ramy podwozia wagonu poprzez prymitywne resorowanie piórowe i maźnice. Wózki od czasu wynalezienia przeszły wielką przemianę, a duży wkład w tej przemianie miał polski konstruktor Ryszard Maria Suwalski.
Aleksander Łukomski
Wózki kołowe – tramwajowe, kolejowe wagonowe pasażerskie, towarowe i lokomotywowe – mają bardzo różne konstrukcje. Przykładowa konstrukcja wózka wagonu pasażerskiego pokazana jest na rysunku 1.
Rys. 1 Wózek wagonu pasażerskiego; 1 – klocek hamulcowy, 2 – pierwszy stopień usprężynowienia, 3 – podparcia boczne, 4 – czop skrętu, 5 – rama wózka, 6 – maźnica, 7 – drugi stopień usprężynowienia, 8 – tłumik drugiego stopnia.
Występują różne rodzaje szyn, różna jest ich wielkość oraz kształt. Inne są dla taboru kolejowego, a inne dla taboru tramwajowego. Występują też różne rozstawy szyn (toru). Podstawowy, obowiązujący w Polsce i w większości krajów europejskich wynosi 1435 mm i mierzony jest 14 mm poniżej górnej powierzchni główki szyny. Czym innym jest odległość między osiami główek szyn, która wynosi 1500 mm. Oprócz rozstawu podstawowego istnieje kilka rozstawów stosowanych w różnych państwach na liniach kolei sieci krajowej i w kolejkach specjalnych lub w różnych zastosowaniach przemysłowych.
Wózki – dwa na wagon lub lokomotywę – łączone są poprzez czopy skrętu, które dzisiaj mają przeważnie kształt kulisty (części kuli) dla umożliwienia wjazdu wagonu na górkę rozrządową. W tramwajach mogą być inne układy wózków, gdyż nowoczesne tramwaje składają się z trzech lub pięciu sekcji i niekiedy rozwiązanie konstrukcyjne tramwaju przewiduje mniejszą liczbę wózków, gdy występują one pod przegubami sekcji tramwajowych. Jeszcze inną konstrukcję, opartą o półosie, mają często wózki tramwajów niskopodłogowych. Zdarza się, że rama wózka tramwajowego zbudowana jest z rur szczelnie pospawanych, tworząc zbiornik powietrza dla układu hamulcowego.
cały artykuł dostępny jest w wydaniu 9 (144) wrzesień 2019
