Projektując kabinę tramwaju należy uwzględnić fakt jego uczestniczenia w intensywnym ruchu miejskim, a co za tym idzie, wynikające z tego, specyficzne zagrożenia. 
Niezwykle częstym zdarzeniem w ruchu tramwajów jest niewielka kolizja – dobicie, polegająca na lekkim uderzeniu zespołu w inny, stojący z przodu. Dzieje się to z reguły przy prędkościach w zasadzie nieprzekraczających kilku km/h, ale z racji masy zespołu, energia takiego uderzenia wystarczy, by z łatwością połamać elegancką, kompozytową strukturę kabiny. Z pomocą przychodzi w takich okolicznościach system zderzaków amortyzowanych elastomerem polimerowym, opracowany przez zespół badawczo-rozwojowy firmy KAMAX. 
Zadaniem konstruktora projektującego nową kabinę jest takie zaprojektowanie obszaru wokół zderzaka, aby jego ewentualne odkształcenie przy kolizji nie przenosiło sił na strukturę kabiny. Naturalnie, w projektowaniu należy uwzględnić, by zderzak został odpowiednio zamontowany do struktury ramy nośnej wagonu. Zderzaki tego typu z powodzeniem znajdują zastosowanie również w niektórych pojazdach na kolei. 
Kolejnym zadaniem, tym razem wymagającym od konstruktora szczegółowych analiz kinematycznych jest takie ukształtowanie dolnej osłony kabiny lub sprzęgu, by w razie poważniejszej awarii, wypadku lub wykolejenia wagonu, umożliwić dostęp do, specjalnie w tym celu zaprojektowanych w ramie pojazdu, uchwytów dźwigowych. Dopuszczalny w takim wypadku jest z reguły demontaż całej osłony, co najskuteczniej chroni ją przed ewentualnym uszkodzeniem przy podnoszeniu, przestawianiu lub holowaniu wagonu. Prekursorem zastosowania nowoczesnych technologii przetwórstwa kompozytów w pojazdach szynowych był Zakład Kompozytów BELLA, który w już w latach 1999-2000 zrealizował dla zakładów Alstom-Konstal w Chorzowie projekt unowocześnionej wersji tramwaju 105 N2k-2000, a ostatnio wytwarzając kabiny tramwaju niskopodłogowego 121N dla PESA S.A.
 |
 |
 |
 |
Przykłady stylistyki w projekcie modernizacji tramwaju 105N
Przedstawiona przeze mnie w sposób uproszczony problematyka związana z konstruowaniem nowoczesnej kabiny pojazdu szynowego może z powodzeniem zostać wykorzystana nie tylko w trakcie projektowania i wytwarzania całkowicie nowych pojazdów, ale także w pracach, związanych z generalnym remontem wyeksploatowanych jednostek. 
Przykładem może być tutaj projekt modernizacyjny kabiny tramwaju 105N, opracowany przez biuro konstrukcyjne Rücker-Polska przy współudziale Zakładu Kompozytów BELLA, 
z myślą o wykorzystaniu go przez zakłady remontowe tabory tramwajowego w całej Polsce.
Spośród zaproponowanego szeregu propozycji stylistycznych, o różnym stopniu zaawansowania technologicznego, do tej pory jedynie wrocławski PROTRAM wykorzystał i rozwinął z powodzeniem ten pomysł.
Powstają też próby uwspółcześnienia estetyki dominujących na podmiejskich liniach Przewozów Regionalnych PKP zespołów EN57, lecz na razie efekty tych starań są jeszcze rzadko widoczne na torach. 
Przyszłość na szynach należy do jednostek na wskroś nowoczesnych, ekonomicznych, szybkich i wygodnych, ale z racji relacji ich ceny do możliwości naszej ustawicznie walczącej z realiami ekonomii gospodarki, powinniśmy brać pod uwagę także znacznie tańsze rozwiązania modernizacyjne, które mogą poprawić estetykę i warunki przewozu pasażerów.
Marcin Szcześniak
ilustracje: Rucker Polska, BELLA,
Tramwaje Warszawskie
i z archiwum autora.
artykuł pochodzi z wydania 11 (26) listopad 2009
Czytaj także:
- start
- Poprzedni artykuł
- 1
- 2
- 3
- Następny artykuł
- koniec