26 kwietnia 2024



W 1929r. czechosłowackie i jugosłowiańskie BH.33 wzięły udział w 3.Wyścigu Lotniczym Państw Małej Entnety (3.Circuit de la Petite Entente pour avions de chasse), które odbyły się w Polsce w okresie 4-8 września. Grupa czechosłowacka składała się z maszyn: Ba.33.1 (pilot: kpt. K. Brazda), Ba.33.2 (kpt. A. Soukap), Ba.33.3 (kpt. K. Mares), Avia B-131.1 (BH-33E z silnikiem Pratt&Wittney 525 KM – prawdopodobnie przyszły BH.33H, pilot: Skpt. F. Malkovski), Smolik S-31.1 (Skpt. J. Kalla), S-31.2 (Skpt. L. Budin) oraz Avia BH-33.8 (Skpt. F. Divis), jako samolot rezerwowy. Jugosłowianie wystartowali trzema BH.33E SHS wyposażonymi w silniki Jupiter IV, pilotowanymi przez: kpt. Z. Sintica, kpt. J. Markicevica i por. L. Bajdaka. W konkursie wystartowały 24 samoloty (w tym 8 Avii), w składzie czterech drużyn. Zawody ukończyło 9 samolotów, w tym 3 Avie. BH.33.8 pilotowany przez Skpt. K. Maresa zajął drugie miejsce. Pozycje trzecią i czwartą zajęły jugosłowiańskie BH.33E SHS. Wyścig wygrał Smolik S-31.1 pilotowany przez Spkt. J. Kalla.



Zakłady Avia wyprodukowały 139 samolotów B.21.
Avia BH.21 była oferowana także Polsce. W październiku 1925r. zakłady Letecki Podnik Avia wykonały przelot oraz pokaz klucza BH.21 w Warszawie dla Kierownictwa Zaopatrzenia Aeronautyki (KZA). Pokaz odbył się w Wojskowej Centrali Badań Lotniczych (WCBL) w dniach 20-23.10.1925r. Polskie władze lotnicze nie zakupiły jednak tego myśliwca, więc zakłady Avia musiały poczekać na swój kontrakt w Polsce do 1929r.(PWS-A).
W 1928r. powstał w Polsce prototyp myśliwca Bartel BM-6, uderzająco podobny do Avii BH.21. Trudno powiedzieć na ile podobieństwo było dziełem przypadku a ile „twórczym przyswojeniem”. Niestety ten ładny myśliwiec nie wszedł do produkcji seryjnej. Zbudowano jedynie dwa prototypy BM-6.

Myśliwce BH.33 (oznaczone w lotnictwie wojskowym Czechosłowacji, jako B-33) eksportowano do Polski (BH.33/PWS-A), Jugosławii (BH.33E SHS), ZSRR (3 sztuki) i co najmniej jednego BH.33 (podobno pomalowanego na biało) do Hiszpanii, który mógł być użyty w walce przez Republikanów. Ciekawostką jest fakt, że jugosłowiańskie BH.33 doczekały II wojny światowej, gdyż co najmniej 16 tych maszyn znajdowało się w II-giej linii oraz na stanie szkół lotniczych  jeszcze w 1941r.! Jugosłowiańskie Avie zostały nawet użyte bojowo w ograniczonym zakresie w czasie niemieckiej inwazji w kwietniu i maju 1941r. Jedna Avia BH.33L została zamówiona przez rząd Chin i dostarczona w 1931r. drogą morską do Mukden w Mandżurii. Na przełomie września i października 1931r. samolot ten został zdobyty w skrzyniach transportowych przez Japończyków, którzy go zmontowali, namalowali mu japońskie oznaczenia i użyli w walce przeciw Chińczykom w prowincji Ci-Cikar. Zakłady Avia wspierane przez Skodę uzyskały od japońskiej armii rekompensatę w wysokości 29.000$



Avia BH.33E/Ba.33,  BH.33L
Rozwinięciem myśliwca B.21J była Avia Ba.33. Opracowana została w 1927r., przez tych samych konstruktorów, którzy zaprojektowali Avię B.21. Podstawową różnicą było zastosowanie nowych silników Jupiter VII (BH.33) i Skoda L (BH.33L/Ba.33), oraz zmiana kształtu statecznika pionowego.aviabh33-baha.be_s
aviabh33-baha-be-2_sPoczątkowo testowano wersję BH.33 z silnikiem Jupiter, która w pełni zadowoliła konstruktorów. Wersję BH.33L/Ba.33 opracowano dopiero w 1929r., po nawiązaniu współpracy z zakładami Skoda, w związku z pracami nad tym samolotem. Silnik rzędowy Skoda L wymagał jednak przekonstruowania pewnych elementów kadłuba. Oblot myśliwca BH.33L/Ba.33, drugiego sierpnia 1929r., wykazał równie dobre własności lotne jak BH.33, a nawet mniejszy opór kadłuba, który teraz był bardziej opływowy.

tab_2

ba-33-1_SPrzekonstruowano także górny płat, gdzie zainstalowano dodatkowy zbiornik paliwa. Piramidkę podtrzymującą górny płat zastąpiono pojedynczymi podporami. Zmodyfikowano także podwozie poprzez zastosowanie dwóch osi (pochylonych nieco względem ziemi) zamiast jednej, co było prostą odmianą mechanizmu różnicowego.
Avia BH.33L była używana w jednostkach jako Ba.33. Wersję z silnikiem Jupiter IV często oznaczano też jako BH.33E.